شکوفه‌های گیلاسِ ساکورا: نداگرانِ بهار

شکوفه‌های گیلاسِ ساکورا: نداگران بهار و مُنادیان آغاز سال نو

کلمه‌ی ساکورا در زبان ژاپنی به نوعی درخت گیلاس اشاره دارد. این درخت ویژه و خاص، در سرتاسر آسیا، به ویژه در ژاپن، چین، و کره یافت می‌شود. در ژاپن، شکوفه‌های گیلاس را نشانه‌ی آغاز بهار و جشن گرفتنِ آن می‌دانند. اغلب گفته می‌شود که بهترین زمان برای دیدن شکوفه‌های گیلاس، زمانی است که کاملاً شکوفا شده‌اند. بسیاری از این مردم، در این زمانِ به خصوص، به این مناطق سفر می‌کنند تا از نزدیک مشاهده‌گر این رخداد زیبای طبیعت باشند و با آن عکس یادگاری بگیرند و در کنار آن خوش بگذرانند. 
فصل ساکورا از اوایل ماه مارس تا اواخر ماه آوریل به درازا می‌انجامد، بنابراین معمولاً زمانی شروع می‌شود که زمین اولین باران‌هایی که از آمدن بهار خبر می‌دهند را به جان پذیرفته باشد، که می‌تواند از اوایل فوریه تا اواسط مارس باشد. چند نوع گل وجود دارد: برخی از گل‌ها در شب شکوفا می‌شوند، در حالی که تعدادی دیگر در روشنایی روز گشوده می‌شوند و پس از گذران روز و یا شبی دوباره به لاک خود فرو می‌روند. 

ساکورا هم چنین یک کلمه‌ی فصلی در شعر هایکو است، و سیگنال‌هایی از آمدن بهار در ژاپن را نشان می‌دهد. همچنین در بسیاری از مدارس و اماکن، درختان گیلاس به عنوان گل‌های بهاری کاشته ‌شده‌اند تا مردم را برای آمدن بهار آماده کنند. پس از تمام شدن انواع ساکورا در بهار، فصل تابستان فرا می‌رسد. منظره‌ای که ساکورا از خود می‌سازد، به یاد ماندنی و زیباست و به خاطر همین در بسیاری از اماکن کاشته می‌شود. آنها اغلب در امتداد یک خیابان یا در راستای یک رودخانه کاشته می‌شوند تا حسی از ردیف درختان ساکورا با شکوفه‌های بسیار ایجاد کنند، طوری که تمام منظره را بپوشاند. همچنین در زمین‌های مدرسه، زیارت‌گاه‌ها و معابد، از زمان‌های کهن، ساکورا پرورش داده شده و از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. برخی از این اماکن که درخت ساکورا در خود دارند، جشنواره‌های شکوفه‌های گیلاس برگزار می‌کنند. 
اگر درخت ساکورا آسیب ببیند، می‌تواند به راحتی از ناحیه‌ی آسیب دیده، شروع به پوسیدگی کند. ضرب‌المثلِ «احمق‌هایی که درخت گیلاس را می‌بُرند و درخت آلو را نمی‌بُرند» از این واقعیت و خاصیت درختان گیلاس سرچشمه می‌گیرد. 

«هانامی» رسمِ لذت بردن از زیبایی گل ها، به ویژه شکوفه های گیلاس و فرا رسیدن فصل بهار است. با این حال، هانامی تقریباً همیشه، به معنای جشنی است که در زیر درختان گیلاس با گل های شکوفه برگزار می شود. درختان گیلاس در سراسر ژاپن دیده می شوند، و از آنجایی که درختان گیلاس در همان منطقه در طول بهار در یک زمان شکوفا می شوند و گل ها در زمان کوتاهی می‌ ریزند، اغلب فقط حدود دو هفته طول می کشد. شکوفه های گیلاس بسیار چشمگیر و زیبا هستند و در شمایل یک گل به نظر می رسند و نماد فصلی مهم برای مردم ژاپن و منادیان بهار است. دوره‌ی کوتاه شکوفایی کامل و زیبایی گل ها اغلب به شکنندگی زندگی انسان تشبیه می شود. لذت بردن و تحسین ساکورا و زیبایی‌اش به همراه نوشیدن ساکی (نوشیدنی الکلی)، که هانامیزا نامیده می شود یک رسم ناب به حساب می‌آید. 
تماشای ساکورا در شب «یوزاکورا او میرو» یا «یوکازورا کنبوتسو» نامیده می ‌شود و منحصر به شکوفه های گیلاس است. برخی از نقاط معروف مانند پارک اونو اونشی در توکیو به طور موقت فانوس های کاغذی را برای یوزاکورا (مشاهده‌ی شبانه شکوفه های گیلاس) به نمایش می گذارند. ساکورا فوبوکی (شکوفه های گیلاس که مانند برف می وزند) به سقوط همزمان گلبرگ ها اشاره دارد و زیبایی چنین حالتی به عنوان بخشی از هانامی تحسین می شود و پس از اینکه همه گلبرگ ها از درختان افتادند به آنها هازاکورا (برگ درخت گیلاس) می گویند.  طبق تصورات هانامی بدون هانامی دانگو (کوفته‌ی برنج) کامل نیست. از دوره‌ی ادو، هانامی دانگو بخشی جدایی ناپذیر از پیک نیک های هانامیِ مردم عادی بوده است. ضرب‌المثل «هانا یوری دانگو» (کوفته‌ها به گل ترجیح داده می‌شوند) ریشه در خوردن دانگو در مهمانی‌های هانامی دارد و تمایل مردم به انتخاب ماده‌ی ملموس‌تری مانند دانگو را به جای عمل انتزاعی تماشای گل به تمسخر و و شوخی می‌گیرد. حتی یک درخت گیلاس برای لذت بردن از هانامی کافی است. هنگامی که هانامی در زیر درخت گیلاس (که به عنوان گنج طبیعی شناخته می شود) یا درخت آلوی کهن برگزار می شود، اغلب یک محل نیز برای برگزاری مراسم چای در نظر گرفته می‌شود.

ساکورا نماد فرهنگی ژاپن است و اغلب به عنوان نمادی از ماهیت شکننده‌ی زندگی در نظر گرفته می شود. فرهنگ ژاپنی معتقد است که ساکورا در سراسر جهان شکوفا می شود، اما آنها در رنگ ها و رخسارهای مختلف وجود دارند. در ژاپن، این گل ها یادآور این هستند که زندگی زودگذر است، زیرا فقط برای مدت کوتاهی دوام می آورند. شکوفه های گیلاس همچنین به عنوان جشن زندگی در نظر گرفته می شود زیرا نشان می دهد که چگونه حتی مرگ نمی تواند زیبایی آنها را از بین ببرد. شکوفه‌ی گیلاس برای بسیاری از مردم ژاپن نمادی قدرتمند است زیرا نمایانگر زیبایی و شکنندگی ناگفته‌ی زندگی و همچنین کوتاهی آن است. 
فرهنگ ژاپنی از تاریخ دور و درازی است که آن را احاطه کرده غنی‌ست. درختان گیلاس و شکوفه های ساکورا برای سال ها بخشی از فرهنگ ژاپنی بوده‌اند. آنها به عنوان نمادی از ظرافت در نظر گرفته می شوند. شکوفه‌های درخت گیلاس ساکورا یکی از محبوب ترین نمادهایی است که نشان دهنده عشق، زیبایی و قدرت است. مردم به دیدن آنها می روند زیرا آنها بسیار مسحور کننده‌اند.
اول باری که بیشتر مردم متوجه این شکوفه ها می شوند در بهار است که در سراسر ژاپن شروع به شکوفه دادن می کنند. شکوفه‌های گیلاس شادی و خوش‌بینی را در زندگی مردم ژاپن به ارمغان می‌آورند، بنابراین جای تعجب نیست که آنها بخش بزرگی از فرهنگ ژاپنی را تشکیل می‌دهند. 

شکوفه‌ی گیلاس در برخی از فرهنگ های آسیایی نماد زندگی و تجدید است و همچنین اغلب به عنوان یک موتیف در انیمه و مانگا دیده می شود. در فرهنگ ژاپن می‌توان به نمونه‌های متعددی اشاره کرد که از شیوع شکوفه های گیلاس در رسانه های فرهنگ عامه خبر می‌دهند. برای نمونه این شعر از کوبایاشی ایسا را بخوانید: 

شکوفه‌های گیلاس پراکنده می‌شوند 
ضربه‌ای محکم و ناگهانی! جفتک انداختن! 
بیرون بیا 

بی پشیمانی 
فرو می‌افتند و به اینجا و آنجا پراکنده می‌شوند... 
شکوفه‌های گیلاس

شکوفه‌های گیلاس
سقوط کنید! سقوط کنید! 
برای پُر کردن شکم من کافی است 

درختان گیلاس در حال شکوفه 
شکوفه‌ی نگرش 
گرم شدن با شعله‌ها

هر سال، مردم ژاپن به اندازه‌ی کافی خوش شانس هستند که از شکوفه های ساکورا در سرزمین خود لذت بَرند. آنها فقط برای مدت کوتاهی دوام می آورند، اما این زیبایی ناگهانی و زودگذر چیزی است که آنها را بسیار خاص و یگانه می کند. درختان ممکن است فقط برای چند لحظه شکوفا شوند، اما مردم می توانند هر روز از آن تجربه لذت بَرند و آن را با جهان به اشتراک بگذارند. 
ساکورا برای هزاران سال در ژاپن یک گل ارزشمند بوده است. گل ساکورا که نمادی از شروع های نو است؛ در چای، شیرینی، موچی و تقریباً هر روش دیگری که فکرش را بکنید استفاده می شود. ساکورا روش مورد علاقه‌ی ژاپنی‌هاست برای آنکه هر چیز را کمی بامزه تر و باطراوت تر کنند. 
از این نظر، کمتر سرزمینی در جهان هست که از نظر زیبایی های طبیعی با ژاپن برابری کند. مردمش نیز ممتاز و از میراث و گذشته‌ی خویش به خوبی آگاهند و با آنکه با دیگر کشورهای آسیایی ارتباط دارند، جزیره نشینی آنها موجب حفظ حداکثری باورها و رسوم آنان شده است.
به طور سنتی، رسم هانامی برای لذت بردن از درختان و گل های زیبای آنهاست. فقط قدم زدن در زیر درختان و لذت بردن از هوای بهاری یک تجربه‌ی عالی رقم می‌زند. با این حال، مردم فقط به دنبال گل و دیدن آن نیستند. خیلی ها سراغ غذا و نوشیدنی و تفریحات دیگر می روند. هر جا که هانامی جشن گرفته شود، غذاهای بسیار زیادی (به همراه ساکی) مانند سوشی، یاکیتوری، بنتو سنتی ژاپنی (جعبه‌های ناهار) مصرف می‌شوند... هر چیزی که دوست دارید را می‌توانید در این جشن ببینید. 

آژانس هواشناسی ژاپن اولین «پیش بینی تاریخ شکوفه‌ی ساکورا» در سال را در اولین چهارشنبه‌ی ماه مارس منتشر می کند. آژانس متعاقباً به پیش‌بینی تاریخ‌ های شکوفه ساکورا با برنامه ‌های مناسب در روزهای چهارشنبه تا هشتمین گزارش که در اواخر آوریل منتشر می ‌شود، ادامه می‌ دهد. پیش‌بینی‌ های شکوفه ‌دهی ساکورا برای مکان ‌هایی از جمله هوکوریکو، مناطق کانتو-کوشین (که شامل توکیو، کاناگاوا، سایتاما، گونما، توچیگی، ایباراکی، چیبا، یاماناشی و ناگانو می‌شود)، توکای، چوگوکو، شیکوکو و کیوشو در اولین دوره منتشر شد. وقتی پنج یا شش شکوفه در درخت ساکورا باز شد، آژانس گزارش می‌دهد که ساکورا در حال «گل‌دهی» است.

هانا وا ساکوراگی، هیتو وا بوشی (花は桜木人は武士) به معنای واقعی کلمه: بهترین شکوفه، شکوفه‌ی گیلاس است؛ بهترین مرد، مرد جنگجوست. این یک ضرب المثل ژاپنی است که از قرون وسطی سرچشمه گرفته است. همچنین به شکل «در میان شکوفه‌ها، شکوفه‌های گیلاس؛ و در میان مردها، مرد جنگجو» یا مانند این نیز ترجمه می‌شود. این ضرب المثل به این معناست که همان‌ طور که شکوفه‌های گیلاس (ساکورا) در میان گل‌ها برترین است، جنگجو (سامورایی که در ژاپن به او بوشی نیز می‌گویند) در میان مردان پیشتاز است. در این ضرب المثل، سامورایی به شکوفه‌های گیلاس تشبیه می‌شود، زیرا زندگی او در عین شکوهمندی، مستعد پایانی ناگهانی و به یکباره است، شبیه به ریخته شدن شکوفه‌های گیلاس ساکورا یا کاملیا. ارتباط شکوفه‌های گیلاس با طبقه‌ی سامورایی توسط تئاتر کابوکی که ضرب المثل را نیز رایج کرد، ایجاد شد. چنین ارتباطی در اواسط دوره ادو پدیدار شد. ضرب المثلی دیگر در این باره نیز هست که از کشیشی با نام ایکیو سرچشمه گرفته است: «در میان مردم، سامورایی بهترین است؛ در میان ارکان و ستون‌ها، درخت سرو؛ در میان ماهی‌ها، ماهی سیم؛  در میان لباس‌ها، جامه‌ای به رنگ سرخابی؛ و در میان شکوفه‌های گیلاس، شکوفه‌های یوشینو.»