مروری کوتاه بر نینجا
نینجا نام فرد یا گروهی است که از دوره کاماکورا تا دوره ادو در ژاپن در خدمت دایمیو (ارباب اراضی ژاپن) یا ارباب فئودال برای انجام فعالیت‌های اطلاعاتی، جاسوسی و ترور بوده‌اند. نینجا نه تنها در ژاپن که در کل جهان به خوبی شناخته شده است. عمدتاً به گروهی اطلاق می‌شد که برای اربابان فئودال عملیات‌های پنهانی انجام می‌دادند. موقعیت آنها با سامورایی و آشیگارو (سرباز پیاده) متفاوت بود. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که نینجا گروهی از مهندسان زبده‌ای بودند که دانش فراوانی در مورد حیوانات و گیاهان و شیمی داشتند و همچنین گروهی از مأمورهای ویژه با توانایی‌های بدنی فوق‌العاده و نظمِ سخت‌گیرانه.
آنها اغلب اینگونه توصیف شده‌اند: «مشکی‌پوشِ کامل»، «پوشیدن کوساری-کاتابیرا (پوشاک محافظ بافته‌شده به شکل زنجیر) و رنگ‌آمیزی صورت با جوهر سیاه.» با این حال فیگور سیاه آنها در شب قابل مشاهده است، بنابراین تصورها بر این است که لباس آنها آبی تیره یا حتی به رنگ خرمالویی باشد. بیشتر لباس‌های موجود که به عنوان لباس نینجا معرفی می‌شوند، اغلب به رنگ تیره گرایش دارند. از آنجایی که آنها بیشتر بر فرار تمرکز داشتند تا مبارزه، معمولاً کوساری-کاتابیرای سنگین نمی‌پوشیدند تا حتی الامکان زیرک و چابک باشند. شمشیر مورد استفاده‌ی آنها دست و پاگیر بود و حرکتشان را کُند می‌کرد، به همین ترتیب آنها سعی می‌کردند که شمشیر را به پشت خود ببندند. اما وقتی می‌خواستند زیر زمین بخزند، شمشیری را به پشت حمل می‌کردند تا به راحتی در فضای تنگ و باریک قابل حرکت باشد و از آن به عنوان سپر استفاده می‌کردند.
آنها آموزش‌های مختلف و ویژه‌ای را انجام می‌دادند و ابزار خاصی داشتند؛ ابزارها «نینگو» و فنون مختلف از جمله هنرِ فرار کردن و جنگیدن «نینجوتسو» نام دارند. دو نوع نینجوتسو وجود دارد: «اینین» یا نینجوتسوی تاریکی و «یونین» یا نینجوتسوی روشنایی. اینین راهی برای دست‌یابی به اطلاعات داخلی و خرابکاری با نفوذ به قلمرو دشمن و پنهان‌سازی خود است، ظاهر نینجا در باور عمومی چنین موقعیتی دارد. از سوی دیگر، یونین راهی برای دست‌یابی به هدفی با ترفندی است که خود را در معرض دید عموم قرار می‌دهد که عملیات به اصطلاح جاسوسی، توطئه و تفرقه را ایجاد می‌کند.
نینجای زن به طور کلی «کونویچی» نامیده می‌شود (منشأ این رمزنام یک کاراکتر ژاپنی "女" به معنای زن است). یک داستانی وجود دارد از این قرار که یک نینجای زن در حالی که خود را به شکل خدمتکار خانه درآورده بود به داخل قلعه‌ای می‌خزد و از شایعات زنانه برای بهره‌گیری اطلاعاتی استفاده می‌کند و هوش و استعداد قابل توجهی از خود نشان می‌دهد. کونویچی معروف که در حقایق تاریخی عنوان شده، گروهی آروکیمیکو هستند که به شینگن تاکدا خدمت می‌کردند.
منشأ و تاریخ نینجا
نظریه‌های مختلفی در ارتباط با منشأ نینجا وجود دارد. آنها گروه‌هایی در مناطق حاشیه‌ای ژاپن تأسیس کردند. به ویژه گروه‌های نینجای مستقر در کوگا و ایگا معروف‌تر بودند. در این مناطق تعداد زیادی خانه برای نینجاها وجود داشت که روزانه به آموزش مشغول بودند. از آنجایی که اکثر قلمروهای کوگا و ایگا در دوره کاماکورا و بخشی از شوئن (ملک اربابی در ژاپنِ قرون وسطی) بودند، نینجاها توسط شوگو (پاسبان استانی) یا جیتو (مدیر و ارباب ملک) کنترل نمی‌شدند، اما زمانی که این سیستم در دوره‌ی سنگوکو فروپاشید، ده‌ها گروه جیزامورای برای کسب قدرت مبارزه کردند. باورها بر این است که نینجوتسو خود به خود به وجود آمد، در شرایطی که هر جیزامورای برای حفظ قدرت، جنگ اطلاعاتی و جنگ چریکی انجام می‌داد.
در ایگا، سه خانواده جونین (نینجای طبقه بالا)، قبیله فوجی‌بایاشی، قبله موموچی و قبیله هاتوری جیزامورای را کنترل کرده و سیستمی را برای تشکیل منطقه‌ای که توسط دایمیو اداره نمی‌شد را اتخاذ کردند. این رخداد در دوره سنگوکو رخ داد که دوره‌ی ایالت‌‌های متخاصم بود. آنها با یکدیگر متحد شده و علیه تخاصم‌های خارجی جنگیدند. در همین زمان یک سامورایی معروف، نوبوناگا اودا، سامورایی دیگری به نام کاتسوتوشی تاکیگاوا را برای کنترل منطقه راهی ایگا کرد. آنها او را از کار برکنار کرده و همچنین ارتش نوبوکاتسو را از بین بردند. هنگامی که نوبوناگا با استفاده از دشمن توطئه‌ای را ترتیب داد و دوباره با ارتشی بزرگ‌تر به ایگا حمله کرد، گروه‌های نینجا در ایگا آسیب فاجعه‌باری را متحمل شدند. به تبع این اتفاق، تعداد زیادی نینجا به نگورو گریختند.
نینجاهای ایگا توسط ادو باکافو (دولت فئودالی ژاپن) استخدام شدند. در میان آنها ماسانوری هاتوری از امتیاز ویژه‌ای برخوردار شد و یکی از دروازه‌های قلعه ادو به نام او نام‌گذاری شد و هنوز هم به عنوان نام جغرافیایی توکیو، «هانزومون»، باقی مانده است. نینجاها علاوه بر جست‌وجوی اطلاعات داخلی قلمروهای اربابان برای شوگان، مدیریت اقامتگاه‌های داخلی و حفظ آرامش در قلعه و اطراف آن را بر عهده داشتند.
شاعرِ هایکای، باشو ماتسوئو، که در دوره ادو در ایالت‌ها قدم می‌زد، اهل منطقه‌ای بود که امروزه شهر ایگا قرار دارد. بنابراین این نظریه هست که او یک نینجا یا جاسوس بوده. این واقعیت که برای یک مرد 47 ساله دشوار است که ده‌ها کیلومتر را در روز بپیماید، همانطور که در کتاب معروف او «جاده باریک به اعماق شمال» توضیح داده شده، به عنوان مبنای این نظریه استفاده شد. هوکوسای کاتسوشیکا، هنرمند مکتب اوکیوئه، که در دوره ادو زندگی می‌کرد نیز به عنوان «کوگی اونمیتسو» (نینجای شوگان) شناخته شده است. هنگامی که کوروفون (کشتی‌های سیاه) به رهبری ناخدا متیو پری به سواحل اوراوا رسیدند، جاسوسِ شوگان برای تحقیق وارد عمل شد و این آخرین فعالیت نینجا بود.
در دوره میجی، حکومت به دولت جدید میجی منتقل شد و ارتش و نیروی دریایی ژاپن از طریق سیاستِ مدرنیزاسیون به وجود آمدند، سپس نینجاها شغل خود را از دست دادند. با از بین رفتن صحنه‌ی فعالیت نینجاها، آنها به مشاغل جدیدی همچون کشاورز، پلیس، آتش‌نشان با مهارت‌های ویژه در استفاده از آتش، پزشک و داروساز جذب شدند. از زمان ورود کوروفون، وجود نینجا فراموش شده بود، اما نینجاها از اواخر 1950 در رمان‌ها و درام‌ها ظاهر شدند و دوباره در میان نسل‌های جدید ژاپنی شناخته شدند.
مکتب نینجای کوگا (کوکا)
مکتب کوگا یا کوکا محبوب‌ترین مکتب نینجوتسو (تکنیکِ نینجا) در کنار ایگا-ریو است، اما این نامی است که در مجموع به مدارسی اطلاق می‌شود که در منطقه کوکا قرار دارند. کوگا که در اصل کوکا تلفظ می‌شود، در واقع یک نام توپوگرافیکال است. ایگا-ریو نیز در منطقه‌ای است که تنها یک کوه با کوگا فاصله دارد.
اهالی مکتب کوگا، برای جمع‌آوری اطلاعات در مکان‌های متفاوت به کشاورزی و دست‌فروشی می‌پرداختند و برای جاسوسی به جبهه‌های جنگ یا پشت جبهه‌ها می‌رفتند. مکتب کوگا در میان مکاتب نینجوتسو، رابطه‌ی جدی‌تری با پزشکی داشت که اثرات آن را می‌توان در این واقعیت مشاهده کرد که بسیاری از شرکت‌های دارویی امروزه در کوکا مستقر هستند.
اگرچه کوگا به قبیله روکاکو تعلق داشت، اما یک سوسون (انجمنی متشکل از دهقانان مستقل) تشکیل داد که در آن تمام مسائل با سیستم شورا و با رای اکثریت تصمیم‌گیری و مدیریت می‌شد. این مسئله در آن زمان حتی در سطح کشور نیز بی‌سابقه بود.
کوگا نینجا به هیچ وجه یک جونین (بالاترین سطح نینجا) نبود و بالاترین سطح کوگا نینجا چونین (سطح میانی نینجا) بود.
در اواخر دوره موروماچی، قبیله ساساکی روکاکو به طور پیوسته نیروهای نظامی را در مقر خود، قلعه کانونجی جو تربیت کردند. آنها آمادگی خود را برای دریافت دستورات شوگان آشیکاگا و بعضاً نادیده‌گرفتن فرامین نشان دادند، اما شوگان در سال 1487 ارتشی برای سرکوب قلعه‌ی آنها فرستاد و جنگی درگرفت. این جنگ را «ماگاری نو جین» نام نهاده‌اند.
هنگامی که شوگان اربابان فئودال ژاپنی (دایمیو) را از نقاط مختلف کشور بسیج کرد و به مقر قبیله روکاکو نزدیک شد، هیسایوری و تاکایوری روکاکو، پدر و پسر، برای جلوگیری از درگیری مستقیم به قلعه کوکا جو پناه بردند. شوگان به دنبال آن، مقر فرماندهی را به معبد ماگاری نو آنیوجی واقع در کوریتا گان انتقال داد و به قلعه کوکا جو حمله کرد و این قلعه سقوط کرد. اما پدر و پسر روکاکو فرار کردند و به رزمندگان کوگا دستور دادند تا با جنگ‌های چریکی در کوهستان در مقابل شوگان آشیکاگا و ارتش او سرسختانه مقاومت کنند. گفته می‌شود که این گوریلاها از برتری جغرافیایی کوهستان در جهت حملات غافلگیرکننده بر علیه ارتش باکوفو سود جستند و با استفاده از آتش و دود بر روی مقر فرماندهی، آنها را عذاب می‌دادند.
بنابراین نبرد به راحتی پایان نیافت، اما مرگ شوگان در میدان نبردِ سال 1489 پایان کشمکش سه‌ساله بود و قبیله روکاکو جان سالم به در برد. نام رزمندگان کوگا به دلیل جنگ چریکی زیرکانه و مؤثر و توان رزمی بالای آنها در سراسر کشور بر سر زبان‌ها افتاد. 53 خانواده‌ی جیزامورای (سربازان سرزمین) که در این نبرد شرکت کردند، 53 خانواده‌ی کوگا نامیده شدند. آنها تحت دستورات قبیله روکاکو در عملیات‌های اطلاعاتی و جنگی فعال بودند تا این که منطقه کوکا توسط نوبوناگا اودا تصرف شد.
پس از این که منطقه تحت کنترل نوبوناگا و هیدیوشی قرار گرفت، رزمدگان کوگا عمدتاً در جهت جاسوسی از لیاسو توکوگاوا به کار گرفته شدند. این وقایع در داستان‌سرایی‌ها و کتاب‌‌های پرطرفدار دوره ادو، در قالب داستان‌های «نیروهای نینجای ایگا در برابر نیروهای نینجای کوگا» منتشر شد. این طرح تقابلِ ایگا و کوگا به یکی از کهن‌الگوهای ادبیات نینجا تبدیل شد و امروزه نیز در رمان‌ها و کارتون‌ها به چشم می‌خورد.
مکتب نینجای ایگا
مکتب ایگا به مانند مکتب کوگا یکی از معروف‌ترین مکاتب نینجوتسو است. نینجاها مستقر در شهر ایگای فعلی، بنا به دستورات به میدان جنگ می‌رفتند و در مانورها شرکت می‌کردند و در حالی که در زندگی روزمره دهقان و کشاورز بودند، به جستجوی اطلاعات هر منطقه می‌پرداختند. نکته متفاوت با مکتب کوکا که در منطقه‌ی دیگرِ جداشده به وسیله کوهستان قرار داشت این بود که کوکا نینجا وفاداری خود را منوط به یک ارباب می‌دانست، در حالی که ایگا نینجا هیچ رابطه‌ای با کارفرمای خود نداشت جز قرارداد مالی که با او بسته بود.
مکتب ایگا همچنین به دلیل روش تمرینی منحصر به فرد خود مانند دویدن در ایچی ری (حدود 3.927 کیلومتر) بدون انداختن یک تکه کاغذ که نیمی از صورت را می‌پوشاند، شناخته‌شده بود، و این سنت آنها بوده که نینجاهای عالی را از زمان کودکی با انجام چنین تمرینات سختی رشد دهند. آنها روحیه‌ی بسیار سخت‌تری نسبت به دیگر نینجاها داشتند و «نونین‌سیبای» افراط در روحیه آنها بود که هر گونه خیانت و فرار را اکیداً ممنوع می‌دانست.
از دوره کاماکورا تا دوره موروماچی، اربابان کوچک فئودال در هر منطقه قدرت گرفتند و در داخل استان ایگا با یکدیگر مخالف بودند. به همین دلیل، مردم شروع به تقویت تکنیک برای جنگ چریکی برای دفاع از خود کردند. این خاستگاهِ ایگا نینجا در نظر گرفته می‌شود.
استان ایگا به دلیل خاک رسی که از لایه‌های باستانی دریاچه بیوا به دست می‌آید، از نظر جغرافیایی برای کشت و کشاورزی نامناسب بود. به ویژه در کمبود آب، مزرعه برنج ترک برمی‌داشت و خسارت‌های ویرانگری را متحمل می‌شد. به همین دلیل، مردم در استان ایگا شروع به کار به عنوان مأمور در هر منطقه‌ی دور از خانه کردند.
در دوره ادو، آنها توسط ادو باکوفو به عنوان ایگاگومی دوشین (پاسبان پلیس) زیر نظر ماساناری که عموماً به نام هانزو هاتوری شناخته می‌شود، استخدام شدند. گویی ماساناری خود نینجا بوده است، اما ماساناری به نظر می‌رسد یک جنگجو است که در میدان‌های نبرد عمومی عملکرد عالی از خود نشان داده.
پس از اینکه خانواده تودو بر ایگا حکومت کردند، طبقه جنگجوی خود به نام موسوکو را تامین مالی و غذایی کردند، فوچیمائی (برنج مواجبی) را تامین کردند و در طبقه حاکم گنجانده شدند. به همین دلیل، ایگا نینجا به قیام های زیادی در سراسر کشور برای سرکوب از جمله سرکوب جنگ شورش آماکوسا اعزام شد و عملکرد عالی از خود نشان داد.
نینگو (اسلحه یا ابزار نینجا)
شینوبی‌گاتانا (شمشیر نینجا): شینوبی‌گاتانا شمشیری است که نینجاها از آن استفاده می‌کنند و به آن نینجاتو نیز می‌گویند. اندازه و شکل شینوبی‌گاتانا برای بهبود قابلیت حمل و کارکرد در مقایسه با شمشیر سامورایی، «کاتانا» طراحی شده است. طولی بین یک اوچیگاتانای معمولی و یک واکیزاشی (شمشیر کوتاه) دارند و در دسته ناگاواکیزاشی (واکیزاشی بلند) طبقه‌بندی می‌شوند. این فقط دارای انحنای جزئی منحصر به شمشیرهای ژاپنی است و بدنه تیغه آن به عنوان شمشیر مستقیم طبقه‌بندی می‌شود. محافظ شمشیر بزرگ و زاویه‌دار است و شیتائو (رشته) بلندتر از شمشیر معمولی سامورایی است. غلاف مات شده است تا با انعکاس نور از سطح آن براق نشود و نوک غلاف فلزی است و یک زاویه تند تشکیل می‌دهد. گارد شمشیر شینوبی‌گاتانا بزرگ و زاویه‌دار است و به عنوان جایگزینی برای نردبان برای قراردادن پا بر روی آن استفاده می‌شد.
به طور کلی، دارای یک تکه ریسمان به نام شیتائو بر روی غلاف است و رشته‌ی آن از شمشیر معمولی بلندتر است و پس از استفاده از آن به عنوان جایگزین نردبان 1 متری، از آن برای جمع‌آوری شمشیر استفاده می‌شد. غلاف شینوبی‌گاتانا به رنگ مشکی و مات پوشیده شده است تا از انعکاس جلوگیری کند و آن را نامحسوس جلوه دهد. کوجیری در نوک غلاف از فلز ساخته شده و دارای زاویه تند است تا بتوان آن را به داخل زمین فرو برد یا به عنوان سلاح استفاده کرد. برخی از کوجیری‌ها قابل جابجایی بوده و برای داشتن دارو و غیره استفاده می‌شدند و می‌گویند غلاف استوانه‌ای مانند غواصی برای پنهان شدن در زیر آب استفاده می‌شده است. نینجاها وقتی در تاریکی می‌جنگند، با قلاب کردن غلاف روی نوک شمشیر، دشمنان را پیدا می‌کنند.
برای مشاهده و خرید این شمشیر اینجا را کلیک کنید.
شوریکن (تیغه‌های پرتاب نینجا): شوریکن یک سلاح کوچک به شکل شمشیر یا سوزن است که به سمت حریف پرتاب می‌شود تا قدرت جنگی دشمن را کاهش دهد. آنها به شکل گسترده‌ای به عنوان یک سلاحِ مورد استفاده توسط نینجا شناخته می‌شوند. آنها همچنین به عنوان نشانه (شمشیرِ پرتاب)، شوریکن (手離剣، یا تیغه‌های پرتاب)، ستاره‌های تیرانداز و تیغه‌های پرتاب کوچک شناخته می شوند.
از دیرباز روش‌هایی برای فرار از خطر یا آسیب‌رساندن به دشمن با پرتاب سلاح وجود داشت، اما سلاح‌های مورد استفاده عبارت بودند از سوبیوت (پرتاب سنگ)، شمشیر کوتاه، اوچین (پرتاب تیر)، اوچیا (پرتاب تیر)، سوزن و سلاح‌های دیگر. شمشیرهای کوتاه و اوچین تا حدودی پرهزینه و برای استفاده مکرر نامناسب بودند، اوچیا بیش از حد حجیم بود که حمل آن را سخت می‌کرد، و سوزن‌ها ارزان اما فاقد نیرو بودند. در اواخر دوره موروماچی بود که شوریکن به شکلی ظاهر شد که امروزه به عنوان یک سلاح مقرون به صرفه مخصوص پرتاب، بدون این معایب شناخته می‌شود. اعتقاد بر این است که نه تنها شکل، بلکه کلمه شوریکن نیز در این دوره تثبیت شد.
تکنیک استفاده از شوریکن گاهی در Bugei Juhappan (18 مهارت هنرهای رزمی) گنجانده می‌شود، اما برخلاف شمشیربازی، می توان از آن برای ترور با استفاده از سم استفاده کرد و بنابراین به عنوان یک هنر نظامی که آشکارا اجرا می شد، رونق چندانی نداشت. از آنجایی که این تکنیکی است که در آن یک شی در دست می‌تواند جایگزین توتکی (پرتاب) شود، امروزه می توان از آن برای دفاع شخصی استفاده کرد.
برای مشاهده و خرید شوریکن اینجا را کلیک کنید.
برای مشاهده و خرید کونای اینجا را کلیک کنید.
تکوکاگی (پنجه‌ی دست)، کاگیناوا (طناب قلاب‌دار)، شیکومیزوئه (شمشیر پنهان)، کوساریگاما (زنجیر و داس)، کونای (چاقوی پرتابی نینجا)، ماکیبیشی (کلتروپ میخ‌دار) و برنج پنج رنگ از دیگر ابزارها و اسلحه‌های نینجا هستند.
در مطلب بعدی مربوط به نینجا، مفصل‌تر به ابزار نینجا و کاربرد آنها خواهیم پرداخت.
سپاس از همراهی شما. لطفاً نظرات و پینشهادات خود را در بخش کامنت با ما در میان بگذارید.
اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره‌ی نینجا بدانید پیشنهاد می‌کنیم این ویدئوی جذاب را از دست ندهید.
