راهنمای تیز کردن تیغه‌ی شمشیر ژاپنی
هر ابزاری نياز به مراقبت هاي مخصوص خود دارد، ابزار رزم نيز از اين قاعده مستثني نيست. مراقبت از شمشیر می تواند شامل تمیز کردن آن به طور مستمر یا تیز کردن آن به شکل دوره‌ای باشد. البته شمشیرها که امروزه کاربرد متفاوتی دارند، کمتر نیاز به تیز شدن خواهند داشت و می بایست بدانید هربار که تیغه را تیز می کنید، مقداری از آن را از دست می دهید! بنابراین درباره‌ی تیز کردن خسیس باشید و اگر احساس می کنید تیغه فقط نیاز به پولیش دارد، از تیز کردن آن بپرهیزید (می توانید بسته به وضعیت تیغه از مراحل سوم تا ششم صرفنظر کنید). بايد دانست که تيز کردن تیغه‌ی شمشير کار ساده ای نيست و در صورت عدم رعايت موارد متعدد ممکن است صدمات جبران ناپذيري به تيغه یا دست شما وارد شود. در صورتي که مايل به انجام اينکار توسط خودتان هستيد با ما همراه باشید.
شما برای شروع این فرآیند به شکل سنتی به ابزار و تجهیزات زیر نیاز خواهید داشت:
1. تیغه
2. سنگ تیزکننده
3. مسقل فلزی
4. سمباده با درجات مختلف
5. کاسه‌ی آب
6. دستمال خشک کتان
7. قطعه‌ای چوب
8. ابزار نظافت شمشیر
مرحله‌ی اول: پیش از هر چیز در شرایط نوری صحیح قرار بگیرید. شما باید در تمام مراحل بتوانید بخوبی تیغه را بررسی کنید. اکنون شمشیر را با پارچه‌ای خشک و بدون پرز (پیشنهاد:جنس کتان) پاک کنید. این عمل را برای چند دقیقه به صورت مداوم انجام بدهید تا آلودگی‌ها، گردوغبار و لکه‌های روی تیغه به طور کامل از بین برود. آلودگی‌ها مانع فرآیند تیزکردن هستند. در این مرحله بسیار مراقب باشید. فشار وارد نکنید، مراقب انگشتان خود باشید و لبه‌ی تیغه را رو بیرون نگه دارید. این عمل را به آرامی و با دقت انجام دهید.
مرحله‌ی دوم: تیغه را از کوشیرا خارج کرده و بر روی میز بگذارید (ابزار لازم برای اینکار در جعبه‌ی تنظیف قرار گرفته است). از یک قطعه چوب برای بالا نگه‌داشتن تیغه و سهولت دسترسی به آن استفاده کنید. چوب را زیر تیغه، نزدیک به قسمت کیساکی در قسمت انتهایی تیغه قرار دهید. این بلوک چوب باید پایدار باشد پس قبل از شروع کار هرگونه لرزشی را برطرف کنید.
مرحله‌ی سوم: مسقل را با زاویه‌ی 30 درجه بر روی تیغه قرار دهید و مرتب بر روی تیغه بکشید. حفظ این زاویه موجب یکنواختی سطوح تیغه خواهد شد. بسته به طول تیغه، می‌توانید آن را به بخش‌های نصف و یک‌سوم تقسیم کرده و به صورت جداگانه بر هر قسمت تمرکز کنید. انگشتان خود را با فاصله از لبه نگه دارید تا از بریدگی جلوگیری شود. این فاصله را در طول کار همیشه رعایت کنید. به صورت مرتب کاری که بر تیغه انجام می‌دهید را بررسی کنید.
مرحله‌ی چهارم: وقتی لبه‌ی طبیعی تیغه نمایان شد و فلزات اضافی از بین رفت، حرکات بعدی را متوقف کنید. در این مرحله لبه ناهموار به نظر خواهد رسید اما نگران نباشید. تیز کردن تیغه عملی‌ست که نیاز به صبر و حوصله‌ی زیاد دارد. در این مرحله مهم است که به یک تیغه‌ی یکنواخت دست یابید. هنوز برای وضوح تیغه زود است، فعلا تیز نشده و به کار بیشتری نیاز دارد.
مرحله‌ی پنجم: سطح سنگ تیزکننده را با مقداری آب پوشش دهید. این کار را به صورتی انجام دهید که سنگ کاملا خیس شود به طوری که لایه‌ی آب را بر روی آن مشاهده کنید. اگر میخواهید دقیق‌تر عمل کنید، مقداری سدیم بیکربنات (جوش شیرین) به آب اضافه کنید تا در حین کار واکنش آهن و آب را به حداقل برسانید و از پوسیدگی جزئی فلز جلوگیری کنید.
مرحله‌ی ششم: شمشیر را با زاویه‌ی 30 درجه بر روی سنگ پولیش کنید. این کار را با دقت کافی انجام داده و حرکاتی نرم و یکنواخت داشته باشید. در حین کشیدن شمشیر بر سنگ، فشار ثابتی وارد کنید. سعی نکنید این کار را با عجله انجام دهید؛ برای پوشاندن کل تیغه بر سنگ به زمان کافی نیاز دارید. برای گرفتن نتیجه‌‌ای راضی‌کننده، این مرحله را با دقت انجام دهید. دست خود را در سمت بدون لبه قرار داده، و از نزدیکی انگشتان به تیغه خودداری کنید. بسته به جنس و طول تیغه، هر چند دقیقه مقدار کاری که بر آن انجام می‌دهید را بررسی کنید تا از نحوه‌ی پیشرفت کار اطمینان حاصل کرده باشید. هم‌چنین، در حین کار تیغه را چندبار تمیز کنید و سنگ را دوباره با آب خیس کنید. این کار کمک می‌کند که آلودگی‌ها و باقی‌مانده‌ها از سنگ و تیغه زدوده شوند.
مرحله‌ی هفتم: تیغه را کاملا تمیز کرده و دوباره آن را بر روی بلوک چوبی قرار دهید. سمباده‌های خود را در شکل‌های مربع 5 در 5 سانتی‌متر ببرید. از سمباده‌هایی با کیفیت و با گریت بین 400 تا 2000 استفاده کنید. از سمباده‌ی سخت (400) شروع کرده و با حرکت به گریت های بالاتر (600/800/1000/1200/1600/2000) با سمباده‌ی نرم (2000) کار را به پایان برسانید. سمباده‌ها را از قبل کمی خیس کرده و با زاویه‌ی 30 درجه بر روی تیغه و لبه بکشید. این عمل را با دقت و مراقبت زیاد انجام دهید. انجام این مرحله به دقت و به ترتیب ذکر شده موجب یکدستی نهایی تیغه‌ی شما خواهد بود و هر چه زمان بیشتری برای اینکار صرف کنید و از فشار اضافی بر سمباده و تیغه برای صرفه جویی در زمان بپرهیزید، نتیجه‌ی زیباتری خواهید گرفت. تیغه‌ی شما با انجام این عمل اکنون در مراحل پایانی تیز شدن است و هرگونه اشتباهی منجر به بریدگی و آسیب خواهد شد. می‌توانید از دستکش ایمنی هم استفاده کنید. دائمن پیشرفت کار را بررسی کنید و تیغه و لبه را تمیز نگه دارید.
مرحله‌ی هشتم: برای به کمال رساندن عمل خود، نیاز به یک جعبه‌ی تنظیف دارید که شامل پودر و توپ اوچیکو، روغن چوجی (میخک)، کاغذ برنج، دستمال بدون پرز مخصوص و چکش مکوگینوکی است:
1. ابتدا تیغه را تمیز کرده و به آرامی با توپ اوچیکو که حاوی پودر اوچیکو است، بر نقاط محتلف تیغه ضربات یکسان وارد کنید. این کار را بر سطح تمام تیغه انجام دهید و سپس تیغه را تمیز کنید.
2. چند قطره روغن میخک روی تیغه بریزید و با کاغذ برنج آن را بر تمام سطح تیغه گسترش دهید و پاک کنید. اگر میخواهید به روش سنتی عمل کنید، این مرحله را دوباره تکرار کنید.
3. با دستمال مخصوصی که در جعبه قرار داده شده، تیغه را کاملا تمیز کنید. به هیچ وجه از دستمال سابق (که می تواند حاوی پرز و قطعات ریز فلز باشد) در این مرحله استفاده نکنید.
4. شمشیر شما باید کاملا تیز و به لطف ابزار تنظیف پاکیزه و براق شده باشد. از چکش مکوگینوکی برای محکم کردن پین ها و قرار دادن دوباره‌ی تیغه در کوشیرا استفاده کنید.
در نهایت وقت آن است که ابزاری را که استفاده کرده اید به حالت قبل بازگردانید. سنگ‌ها را پاک کنید تا فلزات اضافی روی آنها نمانَد. ابزار فلزی را نیز تمیز کنید. دستمال برنج را می توان دو یا چند بار استفاده کرد، اما سایر دستمال ها را بشویید و ابزار را در محل پیشین خود قرار دهید.
شمشیر شما اکنون آماده‌ی استفاده است!
مشاهده و خرید ابزار نظافت تیغه ژاپنی
